Wrony kontra niedopałki:

Czyli jak Szwecja uczy ptaki sprzątać po ludziach

W szwedzkim mieście Södertälje, położonym niedaleko Sztokholmu, wrony zostały zaangażowane w nietypową misję: zbieranie niedopałków papierosów z ulic. Za tym innowacyjnym pomysłem stoi startup Corvid Cleaning, który wykorzystuje inteligencję tych ptaków do walki z zanieczyszczeniem środowiska.

Jak działa projekt Corvid Cleaning?

Założyciel Corvid Cleaning, Christian Günther-Hanssen, opracował specjalne urządzenie przypominające automat do śmieci. Wrony, po wrzuceniu niedopałka papierosa do maszyny, otrzymują nagrodę w postaci jedzenia. Ptaki uczą się tego zachowania poprzez system nagród, a ich zdolność do nauki i naśladowania sprawia, że proces ten jest efektywny.

„To dzikie ptaki, które biorą udział w projekcie dobrowolnie” – podkreśla Günther-Hanssen. „Są łatwiejsze do nauczenia, a także istnieje większa szansa, że nauczą się od siebie nawzajem” – mówił w wywiadzie dla The Guardian.

Skala problemu i potencjalne oszczędności

Według Fundacji Keep Sweden Tidy, ponad miliard niedopałków papierosów trafia rocznie na szwedzkie ulice, stanowiąc aż 62% wszystkich odpadów. Miasto Södertälje wydaje około 20 milionów koron szwedzkich (ok. 2,2 miliona dolarów) na sprzątanie ulic. Günther-Hanssen szacuje, że wykorzystanie wron może obniżyć te koszty nawet o 75%.

„Szacuje się, że koszt zbierania niedopałków papierosów wynosi obecnie około 80 öre lub więcej za każdy niedopałek, niektórzy mówią nawet o dwóch koronach. Jeśli wrony zbierają niedopałki, koszt ten może wynosić około 20 öre za niedopałek” – wyjaśnia.

Dlaczego właśnie wrony?

Wrony, należące do rodziny krukowatych, są znane ze swojej wyjątkowej inteligencji. Badania wykazały, że potrafią rozwiązywać złożone problemy i używać narzędzi, co czyni je idealnymi kandydatami do tego typu zadań. Ich zdolność do uczenia się i adaptacji sprawia, że są skuteczne w zbieraniu odpadów w zamian za nagrodę.

Wyzwania i kontrowersje

Choć projekt budzi podziw, pojawiają się również głosy krytyczne. Eksperci ds. zachowania zwierząt, tacy jak Kaeli Swift z University of Washington, wyrażają obawy dotyczące etyki wykorzystywania dzikich ptaków do pracy. Istnieje również ryzyko, że wrony mogą przypadkowo połknąć toksyczne substancje zawarte w niedopałkach, co może negatywnie wpłynąć na ich zdrowie.

„Czy to etyczne, by szkolić wrony do zbierania niedopałków papierosów?” – pyta Swift. „To dzikie ptaki, a ich zdrowie i naturalne zachowania mogą zostać zakłócone przez takie działania”.

Inspiracja dla innych miast?

Projekt Corvid Cleaning pokazuje, jak innowacyjne podejście może przyczynić się do ochrony środowiska. Jeśli pilotaż w Södertälje zakończy się sukcesem, podobne inicjatywy mogą zostać wdrożone w innych miastach na świecie. Jednak kluczowe będzie zapewnienie dobrostanu zwierząt i dokładne monitorowanie ich zdrowia.

„Byłoby interesujące zobaczyć, czy to może działać również w innych środowiskach. Także z perspektywy, że możemy nauczyć wrony zbierać niedopałki papierosów, ale nie możemy nauczyć ludzi, by ich nie wyrzucali na ziemię. To interesująca myśl” – zauważa Tomas Thernström, strateg ds. odpadów w Södertälje.

Podsumowanie, czyli kto tu naprawdę rządzi?

W całej tej historii jest coś niepokojąco ironicznego. Oto dzikie wrony — stworzenia bez zegarków, smartfonów i budżetu obywatelskiego — potrafią nauczyć się, że niedopałek wrzucony do odpowiedniego miejsca to coś, za co warto dostać nagrodę. I robią to. Systematycznie. Skutecznie.

Tymczasem człowiek, istota rzekomo rozumna, z dostępem do edukacji, kampanii społecznych i kolorowych pojemników, nadal z uporem maniaka rzuca pety na chodnik i liczy, że „ktoś” to posprząta. No i wygląda na to, że tym kimś została… wrona.

Można więc odnieść wrażenie, że przy odpowiedniej motywacji łatwiej nauczyć dojrzałą wronę porządku niż przeciętnego przechodnia. Z jednej strony — gratulacje dla ptaków. Z drugiej — kondolencje dla gatunku ludzkiego. Skoro z całej tej układanki to ptak okazuje się najbardziej odpowiedzialny, to może nadszedł czas, byśmy oddali im nie tylko pety, ale i prawa wyborcze?